- Pzt - Cuma: 08:00 - 21:30
Kooperatifler, bireylerin ortak ekonomik, sosyal veya kültürel ihtiyaçlarını karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma ilkeleri çerçevesinde gerçekleştirmek amacıyla kurdukları tüzel kişiliklerdir. Türkiye’de kooperatiflerin kuruluşu, işleyişi ve sona ermeleri başta 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu olmak üzere, Türk Ticaret Kanunu ve ilgili ikincil mevzuat hükümlerine tabidir. Gerek üyeler arasındaki ilişkiler, gerekse yönetim, denetim ve genel kurul mekanizmaları bakımından kooperatif hukuku, özel bir uzmanlık alanı olarak kabul edilmektedir.
Kooperatiflerin yapısal özellikleri, klasik sermaye şirketlerinden farklı olarak ortaklık ilişkisi, demokratik yönetim ve eşit oy hakkı ilkelerine dayanır. Bu özgün yapı, hem kuruluş aşamasında hem de faaliyet sürecinde çok yönlü hukuki danışmanlık ihtiyacını beraberinde getirir. Kooperatiflerde alınan kararların, düzenlenen sözleşmelerin ve yürütülen mali-idari işlemlerin hukuka uygunluğu, hem kooperatifin sürdürülebilirliği hem de yöneticilerin şahsi sorumluluğunun önlenmesi açısından büyük önem taşır.
Kooperatif hukuku avukatlığı, kooperatiflerin kuruluşundan itibaren genel kurul, yönetim kurulu ve ortaklar arasında doğabilecek uyuşmazlıklara kadar tüm süreçlerde profesyonel hukuki destek sunmayı kapsar. Elif Karaca Hukuk Bürosu olarak, müvekkillerimize kooperatiflerin mevzuata uygun yönetimi, iç denetim süreçlerinin hukuki çerçevede yürütülmesi, genel kurul kararlarının iptali ve ortaklık ihtilaflarının çözümü gibi alanlarda etkin avukatlık ve danışmanlık hizmeti sağlamaktayız.
Kooperatif hukuku, bireylerin ortak ekonomik, sosyal veya kültürel ihtiyaçlarını karşılıklı dayanışma, yardımlaşma ve ortak sorumluluk ilkeleri çerçevesinde gerçekleştirmek amacıyla kurdukları kooperatiflerin kuruluşu, işleyişi, yönetimi ve sona ermelerini düzenleyen hukuk dalıdır. Kooperatifler, kar amacı gütmeyen, üyelerinin menfaatlerini korumayı esas alan tüzel kişilikler olup, bu yapının yasal çerçevesi Türkiye’de temel olarak 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile belirlenmiştir. Kooperatifler, klasik ticaret şirketlerinden farklı olarak eşitlik, demokratik yönetim, ortak katılımı ve dayanışma esaslarına dayanır. Her ortağın bir oy hakkına sahip olması, kooperatiflerin “ortak yönetim” ilkesi üzerine kurulu olduklarını gösterir. Bu yönüyle kooperatifler, ticaret hukuku sisteminde kendine özgü bir tüzel kişilik tipini oluşturur.
Kooperatif hukukunun temel amacı, kooperatiflerin faaliyetlerinin mevzuata uygun şekilde yürütülmesini, ortakların haklarının korunmasını ve yönetim kurullarının hukuki sorumluluklarının belirlenmesini sağlamaktır. Bu hukuk dalı, hem özel hukuk hem de ticaret hukuku prensiplerinden yararlanır; zira kooperatifler bir yandan özel hukuk tüzel kişisi olarak faaliyet gösterirken, diğer yandan ticari işletme niteliği taşıyabilir.
Kooperatifler Kanunu’na göre, bir kooperatifin kuruluşu için en az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesi, ana sözleşmenin hazırlanması, ticaret siciline tescil edilmesi ve ilgili bakanlık tarafından onaylanması gerekir. Ayrıca, kooperatiflerin mali denetimi, genel kurul kararları, yönetim kurulu görevleri ve ortakların hak ve yükümlülükleri de bu kanunla düzenlenmiştir.
Kooperatif hukuku aynı zamanda, genel kurul kararlarının iptali, ortaklıktan çıkarılma işlemleri, yönetim kurulu sorumluluğu, kooperatif tasfiyesi ve kooperatif ortaklarının alacak-borç ilişkileri gibi birçok alanda uygulama alanı bulur. Bu sebeple kooperatif hukuku, yalnızca teorik düzenlemeleri değil, uygulamada karşılaşılan yönetimsel ve mali uyuşmazlıkları da kapsayan geniş bir hukuk alanıdır.
Kooperatifler, kuruluş amaçlarına ve faaliyet alanlarına göre farklı türlerde düzenlenmiştir. Türk hukuk sisteminde kooperatiflerin türleri ve hukuki yapıları, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve ilgili yönetmeliklerle belirlenmiştir. Her kooperatif türü, ortaklarının ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını farklı biçimlerde karşılamayı hedefler.
Kooperatifler faaliyet alanlarına göre çeşitli türlere ayrılır. Uygulamada en sık karşılaşılan kooperatif türleri şunlardır:
Bu türler dışında, mevzuatın izin verdiği ölçüde enerji kooperatifleri, eğitim kooperatifleri ve sağlık kooperatifleri gibi yeni türler de gelişmektedir.
Kooperatifler, özel hukuk tüzel kişiliğine sahip olup, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanırlar. Ana sözleşmelerinin tescil edilmesiyle birlikte kooperatif, bağımsız bir malvarlığı ve hak ehliyeti elde eder.
Kooperatiflerin yönetim yapısı temel olarak üç organdan oluşur:
Kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri, görevlerini yerine getirirken özen ve sadakat borcu altındadır. Bu borcun ihlali hâlinde doğan zararlardan şahsen sorumlu tutulabilirler. Ayrıca kooperatifler, ticari defter tutmakla, bilanço ve gelir-gider tablolarını düzenlemekle yükümlüdür.
Kooperatiflerin faaliyet alanı, kar amacı güden ticaret şirketlerinden farklı olarak ortak yararını esas alır. Ancak buna rağmen, ticari işlemler yürüttüklerinden dolayı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbidirler.
Kooperatiflerin hukuki yapısının karma niteliği yani hem özel hukuk hem ticaret hukuku özellikleri taşıması bu alandaki uyuşmazlıkların çözümünde uzman hukuk desteğini zorunlu kılmaktadır.
Kooperatiflerin sürdürülebilir ve şeffaf şekilde faaliyet gösterebilmesi, yönetim organlarının görev ve sorumluluklarını mevzuata uygun biçimde yerine getirmesine bağlıdır. Kooperatif yönetimi, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, ilgili yönetmelikler ve ana sözleşme hükümleri çerçevesinde belirlenmiştir. Yönetim yapısı üç temel organdan oluşur: genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu. Bu organların görev sınırları, yetki alanları ve hukuki sorumlulukları kanunda açıkça düzenlenmiştir.
Genel kurul, kooperatifin en üst karar organıdır. Ortakların tamamı genel kurulun doğal üyesi olup, her ortak eşit oy hakkına sahiptir. Genel kurul; bilanço ve gelir-gider tablolarının onaylanması, yönetim kurulu üyelerinin seçimi, faaliyet raporlarının değerlendirilmesi ve kârın dağıtımı gibi temel kararları alır.
Genel kurul kararlarının mevzuata, ana sözleşmeye veya dürüstlük kuralına aykırı olması hâlinde, ortaklar tarafından iptal davası açılabilir. Bu dava, Kooperatifler Kanunu’nun 53. maddesi gereğince kararın alınmasından itibaren bir ay içinde açılmalıdır.
Yönetim kurulu, kooperatifin icra organıdır ve kooperatifi temsil yetkisine sahiptir. En az üç kişiden oluşur ve üyeler genel kurul tarafından seçilir. Yönetim kurulu üyeleri, görevlerini yerine getirirken “dürüstlük, özen ve sadakat borcu” ilkelerine uygun davranmakla yükümlüdür.
1163 sayılı Kanun’un 62. maddesi uyarınca yönetim kurulu üyeleri, kooperatifin iş ve işlemlerinde kanuna, ana sözleşmeye ve genel kurul kararlarına aykırı davranışlarıyla kooperatife, ortaklara veya üçüncü kişilere verdikleri zararlardan şahsen sorumludurlar.
Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu iki yönlüdür:
Yönetim kurulu, kooperatifin defterlerinin düzenli tutulmasından, bilanço ve faaliyet raporlarının hazırlanmasından, vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilmesinden sorumludur. Ayrıca, kooperatif adına yapılacak işlemlerde imza yetkisinin kimlerde bulunacağı da yönetim kurulu kararıyla belirlenir.
Denetim kurulu, kooperatifin mali ve idari işlemlerinin mevzuata uygunluğunu denetler. En az bir veya üç üyeden oluşur ve doğrudan genel kurula karşı sorumludur. Denetçiler, yönetim kurulu işlemlerini, muhasebe kayıtlarını ve genel kurul kararlarının uygulanmasını inceler. Denetim sonucunda hazırlanan rapor, genel kurulda okunarak ortaklara sunulur.
Yönetim kurulu üyeleri, görevlerini yerine getirirken kanuna aykırı hareket etmeleri hâlinde hem hukuki hem de cezai sorumluluk altına girebilirler.
Bu kapsamda, yönetim kurulu üyeleri sadece kooperatifin menfaatini gözetmekle yükümlüdür; kişisel veya üçüncü kişilerin çıkarı doğrultusunda işlem yapmaları görevi kötüye kullanma olarak değerlendirilir.
Kooperatif yönetimi, hukuki sorumluluklarının bilincinde hareket etmediğinde hem idari yaptırımlara hem de şahsi sorumluluk riskine maruz kalabilir. Bu nedenle, özellikle genel kurul kararlarının hazırlanması, ana sözleşme değişiklikleri, ortaklık işlemleri ve denetim süreçlerinde hukuk danışmanlığı alınması büyük önem taşır.
Profesyonel bir kooperatif avukatı, yönetim kurulu kararlarının mevzuata uygun şekilde alınmasını sağlar, idari süreçleri takip eder ve olası hukuki riskleri önceden tespit eder.
Kooperatiflerin faaliyetleri, hem özel hukuk hem de kamu hukuku unsurlarını bünyesinde barındırdığı için karmaşık bir hukuki yapıya sahiptir. Bu nedenle, kooperatiflerin kuruluşundan tasfiyesine kadar geçen tüm süreçlerde profesyonel hukuk desteği alınması, hukuki güvenliğin sağlanması açısından zorunluluk hâline gelmiştir. Kooperatif avukatı, kooperatifin tüm hukuki işlemlerinin mevzuata uygun yürütülmesini sağlar, olası uyuşmazlıkları önleyici ve çözücü bir rol üstlenir.
Kooperatif avukatlık hizmetleri, yalnızca dava takibiyle sınırlı olmayıp, sürekli danışmanlık, iç denetim, sözleşme yönetimi ve genel kurul süreçlerinin hukuki gözetimini de kapsar. Aşağıda kooperatif avukatının sunduğu temel hizmet alanları yer almaktadır:
Kooperatifin kuruluş aşamasında;
Kooperatifin en temel karar organı olan genel kurul toplantılarının usulüne uygun biçimde yapılması, çağrı, gündem, nisap ve oylama süreçlerinin mevzuata uygun yürütülmesi avukatın gözetiminde gerçekleştirilir.
Ayrıca, yönetim kurulu kararlarının hazırlanması, imza yetkilerinin belirlenmesi, karar defterlerinin usulüne uygun tutulması ve olası yönetim sorumluluklarının önlenmesi konularında sürekli danışmanlık sağlanır.
Kooperatifin ticari faaliyetleri kapsamında yapacağı inşaat, hizmet, tedarik, taşeronluk, kira veya kredi sözleşmeleri, avukat tarafından hazırlanır ve hukuki riskler yönünden incelenir. Ayrıca, kooperatifin faaliyetlerinin Türk Ticaret Kanunu, Vergi Mevzuatı, İmar Kanunu ve Kat Mülkiyeti Kanunu ile uyum içinde yürütülmesi için mevzuat uyum danışmanlığı yapılır.
Kooperatiflerde sıklıkla karşılaşılan uyuşmazlıklar arasında;
Kooperatif avukatı, bu uyuşmazlıkların önlenmesi için proaktif bir yaklaşım benimser ve dava aşamasına gelmiş durumlarda müvekkili temsil ederek hukuki çözüm üretir.
Kooperatiflerde iç denetim süreçlerinin hukuki yönden sağlıklı işlemesi, yönetimsel risklerin önlenmesi açısından önemlidir. Avukat, denetim kurulu raporlarının mevzuata uygun hazırlanmasını sağlar, usulsüzlük tespit edilmesi hâlinde gerekli hukuki bildirimleri yapar. Ayrıca, kooperatifin mali tablolarının ve karar defterlerinin denetime hazır hâlde tutulması için yönetime rehberlik eder.
Kooperatifin sona ermesi hâlinde, tasfiye işlemleri Kooperatifler Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmelidir. Avukat, tasfiye memurlarının atanması, borçların ödenmesi, alacakların tahsili ve malvarlığının dağıtımı süreçlerinde hukuki destek sağlar.
Kooperatif avukatlığı, yalnızca ortaya çıkan uyuşmazlıklarda savunma görevi görmekle sınırlı değildir; asıl görevi, kooperatifin tüm faaliyetlerinin hukuki güvenlik zemininde yürütülmesini temin etmektir. Bu kapsamda, sürekli danışmanlık hizmeti, kooperatiflerin uzun vadeli başarısı için temel unsurlardan biridir.
Kooperatif avukatı, kooperatiflerin kuruluşundan tasfiyesine kadar tüm hukuki süreçlerinde danışmanlık, temsil ve dava takip hizmeti sunan, kooperatifler hukukunda uzmanlaşmış hukuk profesyonelidir. Kooperatifler; kuruluş yapısı, ortak ilişkileri, yönetim kurulu sorumlulukları ve genel kurul mekanizmaları bakımından özel düzenlemelere tabi olduğundan, bu alanda görev yapan avukatların hem 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na hem de Türk Ticaret Kanunu’na hâkim olmaları gerekir.
Kooperatif avukatının temel görevi, kooperatifin tüm işlemlerinin hukuka uygunluğunu gözetmek, riskleri önceden tespit etmek ve olası uyuşmazlıklarda kooperatifin haklarını etkin biçimde korumaktır. Bu kapsamda kooperatif avukatının görev ve sorumluluk alanları şu şekilde özetlenebilir:
Kooperatif avukatı, yönetim kurulu ve genel kurul kararlarının yürürlükteki mevzuata uygun şekilde alınmasını sağlar. Kooperatifin faaliyetlerinin Kooperatifler Kanunu, Vergi Usul Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu, İmar Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle uyumlu yürütülmesi için gerekli hukuki kontrolleri yapar.
Ayrıca, ana sözleşme değişiklikleri, ortaklık kabul veya çıkarma işlemleri, tapu ve imar süreçleri gibi teknik alanlarda yönetime danışmanlık verir. Bu sayede, ileride doğabilecek iptal, tazminat veya ceza sorumluluklarının önüne geçilir.
Kooperatif avukatı, genel kurul toplantılarının çağrısından gündem hazırlanmasına, toplantı tutanaklarının düzenlenmesinden kararların tesciline kadar tüm süreci denetler. Genel kurul kararlarının usule uygun alınmaması, ileride iptal davalarına yol açabileceği için, avukatın bu aşamadaki rolü kritik öneme sahiptir.
Yönetim kurulu kararlarının alınmasında da avukat, kararların yasal dayanağını ve olası sonuçlarını değerlendirerek yönetime hukuki görüş bildirir.
Kooperatifler, gerek ortaklarıyla gerekse yüklenici firmalar, müteahhitler veya diğer kurumlarla hukuki uyuşmazlıklara taraf olabilirler. Kooperatif avukatı;
Ayrıca, icra takipleri, sözleşme ihlalleri ve inşaat sözleşmesi uyuşmazlıklarında da kooperatifi temsil eder.
Kooperatif avukatı, yalnızca ortaya çıkan uyuşmazlıklarla ilgilenmez; esas görevi, bu uyuşmazlıkların hiç doğmaması için gerekli hukuki tedbirleri almaktır. Yönetim kurulu kararlarının hukuki risk analizini yapar, kooperatifin sözleşmelerini düzenli olarak gözden geçirir ve mevzuat değişikliklerini yönetime bildirir. Bu yönüyle kooperatif avukatı, kooperatifin “hukuki güvenlik danışmanı” olarak da görev yapar.
Kooperatifler, Tapu Müdürlüğü, Ticaret Sicil Müdürlüğü, Belediye, Vergi Dairesi ve Bakanlık gibi birçok idari kurumla işlem yapmak zorundadır. Kooperatif avukatı, bu kurumlarla yürütülen tescil, izin, ruhsat, intikal ve benzeri işlemlerde kooperatifi temsil eder, belgelerin hukuka uygun şekilde düzenlenmesini sağlar.
Kooperatifin faaliyet amacını tamamlaması, süresinin dolması veya genel kurul kararıyla tasfiyeye gidilmesi hâlinde, avukat tasfiye işlemlerinin her aşamasında görev alır. Alacak-borç dengesinin gözetilmesi, ortaklara malvarlığı dağıtımı ve resmi kapanış işlemleri, avukatın denetiminde yürütülür.
Kooperatif avukatı, yalnızca hukuki temsilci değil; aynı zamanda kooperatifin sürekliliğini, kurumsal güvenliğini ve mali istikrarını sağlayan stratejik bir hukuk danışmanıdır. Bu nedenle, kooperatiflerde profesyonel avukatlık desteği almak, yalnızca yasal bir gereklilik değil, kurumsal sürdürülebilirliğin de temel unsurudur.
Kooperatifin kuruluş aşaması, hem idari hem de hukuki yönden dikkatle yürütülmesi gereken çok aşamalı bir süreçtir. Bu aşamada yapılacak küçük bir hata dahi, kooperatifin ilerleyen dönemlerde idari yaptırımlara, mali kayıplara veya geçersiz işlem riskine maruz kalmasına neden olabilir. Bu nedenle, kuruluşun başından itibaren hukuki danışmanlık alınması, kooperatifin sağlam bir zeminde faaliyet göstermesini sağlar.
Kooperatiflerin kuruluş ve tescil süreci, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Ticaret Sicili Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenmiştir. Kooperatif avukatı, bu sürecin her aşamasında kuruculara rehberlik eder, gerekli belgeleri hazırlar ve idari merciler nezdinde işlemleri takip eder.
Kooperatiflerde avukat bulundurma zorunluluğu, kooperatifin türüne ve sermaye yapısına göre değişmektedir. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, sermayesi 250.000 Türk Lirası ve üzerinde olan kooperatiflerin sözleşmeli bir avukat bulundurması zorunludur. Bu hüküm, kooperatiflerin hukuki işlemlerinin profesyonel denetim altında yürütülmesini amaçlar.
Avukat bulundurma yükümlülüğüne uymayan kooperatifler hakkında, Cumhuriyet Savcılığı tarafından idari para cezası uygulanabilir. Ancak bu zorunluluk sadece belirli sermaye eşiğini aşan kooperatifler için geçerlidir. Sermayesi bu sınırın altında kalan küçük ölçekli kooperatifler açısından zorunluluk bulunmasa da, düzenli hukuk danışmanlığı alınması hukuki risklerin önlenmesi bakımından önemlidir.
Kooperatiflerde avukatın varlığı, yalnızca yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi değil, aynı zamanda kooperatif yönetiminin güvence altına alınması anlamına gelir. Genel kurul kararlarının hazırlanması, sözleşmelerin denetlenmesi ve olası uyuşmazlıkların önlenmesi açısından profesyonel hukuk desteği, kooperatifin sürdürülebilirliği için zorunlu bir ihtiyaçtır.
Kooperatif avukatlık ücretleri, her yıl Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından yayımlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ve kooperatifin faaliyet kapsamı dikkate alınarak belirlenmektedir. 2026 yılı için geçerli olacak avukatlık ücretleri, hem danışmanlık hizmetlerinin niteliğine hem de kooperatifin büyüklüğüne göre farklılık gösterecektir. Kooperatiflerde avukatlık hizmeti genellikle iki şekilde sunulur: sürekli danışmanlık hizmeti ve dava/uyuşmazlık bazlı temsil hizmeti. Sürekli danışmanlık hizmetlerinde aylık sabit bir vekalet ücreti belirlenir. Bu ücret; kooperatifin üye sayısı, işlem hacmi, yürütülen projelerin niteliği ve talep edilen hukuki hizmetlerin kapsamına göre değişir.
Dava bazlı ücretlerde ise, ilgili davanın türü (örneğin genel kurul kararının iptali, üyelik ihtilafı, aidat alacağı gibi) ve dosyanın değeri esas alınır. TBB Asgari Ücret Tarifesi altında ücret belirlenmesi hukuken mümkün değildir.
Elif Karaca Hukuk Bürosu olarak, 2026 yılı itibarıyla kooperatiflerin bütçe planlamalarına uygun, şeffaf ve sözleşmeye dayalı ücretlendirme politikasıyla çalışmaktayız. Ücretlendirme süreci her zaman müvekkil ile önceden belirlenmekte, gizli maliyet veya sürpriz masraf uygulamalarına yer verilmemektedir.
İstanbul, Türkiye’deki en yoğun kooperatif faaliyetlerinin yürütüldüğü illerden biridir. Gerek yapı ve konut kooperatifleri, gerekse üretim, taşımacılık ve tüketim kooperatifleri açısından şehir genelinde çok sayıda aktif oluşum bulunmaktadır. Bu nedenle, kooperatiflerin faaliyetlerini hukuka uygun ve sürdürülebilir biçimde yürütebilmeleri için profesyonel bir kooperatif avukatı desteği hayati önem taşır.
Elif Karaca Hukuk Bürosu, İstanbul merkezli olarak kooperatif hukuku alanında uzmanlaşmış bir ekip ile danışmanlık ve dava hizmeti sunmaktadır. Büro, kooperatiflerin kuruluş aşamasından itibaren ana sözleşme hazırlığı, genel kurul işlemleri, yönetim kurulu kararlarının denetimi, üyelik ihtilafları ve dava süreçlerinde aktif hukuki destek sağlar.
İstanbul’daki yerel mahkemelere ve idari mercilere hâkimiyet, bölgesel uygulamaların yakından takibi ve mevzuat değişikliklerine hızlı uyum, büromuzun hizmet anlayışının temel unsurları arasındadır.
Kooperatifinizin hukuki güvenliğini sağlamak, riskleri önceden tespit etmek ve tüm işlemleri mevzuata uygun biçimde yürütmek için, İstanbul’da kooperatif avukatı desteği almak büyük önem taşır. Elif Karaca Hukuk Bürosu olarak, bu alandaki deneyimimizle müvekkillerimize kapsamlı ve stratejik çözümler sunmaktayız.
Hemen Arayın